Një nga atraksionet më të njohura të Italisë që mbledh më shumë se 21 milionë turistë çdo vit është, pa dyshim, shatërvani i Trevit (Fontana di Trevi) në zonën historike të Romës.
Trevi është shatërvani më i madh barok në qytet, ndërtimi i të cilit daton në shekullin e 18-të pas Krishtit. Ai është gjithashtu 25.9 metra i lartë dhe 49 metra i gjerë. Shatërvani është projektuar nga arkitekti italian Nicola Salvi dhe është përfunduar nga Pietro Brazzi (1732-1762).
Emri i shatërvanit (Trevi ose Tre vie), do të thotë “tre rrugë” si kryqëzimi i tre rrugëve të lashta romake, pasi atraksioni ndodhet në qendër të Via De’ Croricchi, Via Poli dhe Via Delle Muratte.
Për më tepër, vendi i monumentit ishte fundi i ujësjellësit Aqua Vigo të Romës, i cili – së bashku me dhjetëra të tjerë – furnizonte qytetin me ujë për më shumë se katër shekuj.
Siç dihet, shatërvani i Trevit ka një aftësi unike për të “magjepsur” vizitorët e tij, duke i bërë ata të dashurohen me Italinë.
Megjithatë, tradita më e njohur përfshin hedhjen e monedhave të shoqëruara me dëshira. Disa argumentojnë se ky zakon i veçantë u adoptua pas shfaqjes së komedisë romantike të vitit 1954 “Tre monedha në shatërvan” me regji të Zan Negulesko, ku Frank Sinatra interpreton këngën e titullit në film.
Gjithashtu, aty u filmua edhe një skenë nga “La Dolce Vita” e Federico Fellini-t (1960), me Anita Eckberg që hynte në shatërvan në mesnatë, duke ftuar Marcello Mastroianni-n ta ndiqte atë. Megjithatë, duket se ky “ritual” i veçantë kishte nisur para shfaqjes së dy filmave.
Pra, çfarë ndodh nëse dikush hedh një monedhë brenda shatërvanit?
Sipas legjendës, me një monedhë, do të keni fat dhe pritet të ktheheni në të ardhmen në “Qytetin e Përjetshëm”, siç quhet ndryshe Roma. Me hedhjen e dy monedhave, mund të dashuroheni me një italian/e të bukur, ndërsa me tre monedha ekziston mundësia e martesës me personin që takon.
Ata çifte, sigurisht që vizitojnë Romën për një udhëtim romantik, atëherë janë të kënaqur me opsionin e parë. Gjithashtu, pranë shatërvanit ka tabela që paralajmërojnë turistët se ndalohet hyrja në ujë, por edhe vjedhja e monedhave.
Megjithatë, ekziston një metodë specifike që duhet ndjekur për hedhjen e monedhës, e cila është si vijon: Sipas traditës, vizitorët qëndrojnë me shpinën pas monumentit dhe e hedhin monedhën në ujë me dorën e djathtë, nga ana e shpatullës së majtë. Gjithashtu, duke qenë se është një destinacion popullor për turistët dhe mund të mbingarkohet, do të ishte mirë të zgjidhnit ta shihnit nga afër shatërvanin në orët e hershme të mëngjesit ose natën vonë, pasi ndriçimi i tij është i mahnitshëm.
Cili është procesi për të mbledhur monedhat?
Punëtorët që i përkasin Agjencisë Komunale të Energjisë Elektrike dhe Ujësjellësit (ACEA) kanë për detyrë të mbledhin monedhat nga shatërvani dy herë në javë, ndërsa uji kullohet dy herë në muaj për të pastruar vendin. Konkretisht, punëtorët e bashkisë përdorin fshesa për të krijuar “pirgje” me monedhat në të dy anët e shatërvanit.
Më pas ata “tërheqin” monedhat përmes një zorre thithëse fleksibël nën syrin vigjilent të policisë. Pas kësaj ato dërgohen në zyrat e organizatës ndërkombëtare bamirëse Caritas, e cila është pjesë e Kishës Katolike. Nga ana e tyre, punëtorët e Caritas-it i shtrinë kovat me monedha në një tavolinë të madhe për t’i tharë me “tharëse flokësh” në mënyrë që të fillojë renditja dhe numërimi i tyre.
Por sa para mblidhen çdo vit nga shatërvani?
Vlerësohet se në vitin 2022 Caritas ka mbledhur 1.4 milionë euro nga shatërvani, ndërsa shuma ka gjasa të jetë më e lartë në vitin 2023.
Kështu, monedhat synojnë të mbështesin pjesët ekonomikisht më të dobëta të qytetit, pasi shpërndajnë ushqime për personat në nevojë, ndërsa financohen edhe struktura strehuese dhe sociale për të pastrehët.
Përveç kësaj, “supermarketi social” i Caritas i njohur si Emporium funksionon pranë stacionit qendror të Romës, duke ofruar ushqim për qytetarët me të ardhura të ulëta.
